Luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đóng vai trò then chốt trong hệ thống pháp luật thuế của Việt Nam, không chỉ là công cụ thu ngân sách mà còn là đòn bẩy điều tiết thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội. Trải qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung, luật thuế TNCN luôn hướng tới mục tiêu thích ứng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Bài viết này sẽ đi sâu vào những sửa đổi, bổ sung đáng chú ý của luật thuế TNCN và phân tích ý nghĩa quan trọng của chúng.

I. Các lần sửa đổi, bổ sung tiêu biểu của luật thuế thu nhập cá nhân:

Luật thuế TNCN số 04/2007/QH12 ban hành ngày 21/11/2007 là nền tảng ban đầu. Tuy nhiên, để phù hợp với tình hình thực tiễn, luật đã được sửa đổi, bổ sung một số lần quan trọng, trong đó nổi bật là:

- Luật số 26/2012/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của luật thuế TNCN (có hiệu lực từ 1/7/2013): Đây là lần sửa đổi quan trọng, tập trung vào việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, quy định rõ ràng hơn về thu nhập chịu thuế, thu nhập miễn thuế, và phương pháp tính thuế đối với một số loại hình thu nhập đặc thù. Mục tiêu chính là giảm gánh nặng thuế cho người dân có thu nhập trung bình, thấp, đồng thời tăng cường tính công bằng và minh bạch.

- Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế (có hiệu lực từ 1/1/2015): Luật này tiếp tục hoàn thiện các quy định về thuế TNCN, đặc biệt liên quan đến thu nhập từ kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, chứng khoán, nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ và hạn chế thất thoát ngân sách.

Ngoài ra, còn có nhiều văn bản hướng dẫn, nghị quyết của Ủy ban thường vụ quốc hội như nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, các thông tư, công văn của Bộ tài chính, Tổng cục thuế nhằm cụ thể hóa và hướng dẫn áp dụng các quy định của luật.

Hiện tại, dự kiến Bộ tài chính đang xây dựng dự thảo luật thuế TNCN thay thế, dự kiến sẽ được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp tháng 10/2025 và thông qua vào tháng 5/2026. Một số điểm đáng chú ý trong dự kiến sửa đổi bao gồm:

- Nâng cao mức giảm trừ gia cảnh: Đây là mong mỏi lớn của người dân nhằm giảm bớt gánh nặng thuế trước biến động giá cả và chi phí sinh hoạt.

- Điều chỉnh số bậc thuế và khoảng cách giữa các bậc: Giảm số bậc thuế từ 7 xuống còn 5 bậc, đồng thời mở rộng khoảng cách giữa các bậc có thể giúp đơn giản hóa việc tính thuế và giảm mức thuế suất ở các bậc cao.

- Rà soát, bổ sung đối tượng chịu thuế và thu nhập chịu thuế: Nhằm bao quát các loại hình thu nhập mới phát sinh trong nền kinh tế số, đảm bảo công bằng trong việc điều tiết.

II. Ý nghĩa quan trọng của việc sửa đổi, bổ sung luật thuế TNCN:

Việc sửa đổi, bổ sung luật thuế TNCN mang nhiều ý nghĩa quan trọng, tác động sâu rộng đến cả người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế:

Đảm bảo công bằng xã hội và phân phối thu nhập:

- Giảm gánh nặng cho người thu nhập thấp và trung bình: Việc điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh giúp giảm bớt số người phải nộp thuế hoặc giảm số thuế phải nộp, đặc biệt là những người có mức thu nhập vừa phải, giúp họ có thêm nguồn lực để trang trải cuộc sống và tái đầu tư.

- Điều tiết chênh lệch giàu nghèo: Thuế TNCN theo nguyên tắc lũy tiến (thu nhập cao nộp thuế nhiều hơn) góp phần thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, tăng cường sự bình đẳng trong xã hội.

Kích thích tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế:

Khi người dân có thu nhập thực tế sau thuế cao hơn, họ có xu hướng chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa và dịch vụ, từ đó thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển và góp phần vào tăng trưởng kinh tế chung của đất nước.

Giảm thuế có thể khuyến khích đầu tư và khởi nghiệp, đặc biệt là đối với các lĩnh vực mới nổi hoặc được ưu tiên phát triển.

Tăng cường hiệu quả quản lý thuế và minh bạch:

Việc sửa đổi, bổ sung luật thường đi kèm với việc làm rõ các quy định, khái niệm, giúp cơ quan thuế dễ dàng hơn trong công tác quản lý, thu đúng, thu đủ và chống thất thu.

Các quy định minh bạch hơn giúp người nộp thuế dễ dàng hiểu và tuân thủ pháp luật, giảm thiểu các trường hợp hiểu lầm hoặc vi phạm không cố ý.

Thích ứng với thực tiễn kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế:

Nền kinh tế luôn vận động và phát triển, các hình thức thu nhập mới xuất hiện (ví dụ: Thu nhập từ kinh tế số, tài sản mã hóa). Việc sửa đổi luật giúp bao quát và điều tiết các loại thu nhập này, đảm bảo công bằng và không bỏ sót nguồn thu.

Hội nhập quốc tế đòi hỏi hệ thống thuế của Việt Nam phải phù hợp với thông lệ chung, tạo môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn và cạnh tranh.

Nâng cao ý thức và trách nhiệm công dân:

Việc nộp thuế là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi công dân đối với sự phát triển của đất nước. Khi chính sách thuế được xây dựng hợp lý, công bằng, người dân sẽ có ý thức và niềm tin hơn vào việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

III. Tầm nhìn và hướng phát triển của luật thuế TNCN:

Trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển mình mạnh mẽ, việc sửa đổi toàn diện luật thuế TNCN trong thời gian tới là cần thiết. Các đề xuất như điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên mức sống thực tế, giản lược bậc thuế và mở rộng cơ sở thuế để bao gồm các loại hình thu nhập mới sẽ giúp luật thuế TNCN trở nên công bằng, hiệu quả và phù hợp hơn với xu thế phát triển của Việt Nam và quốc tế.

Việc sửa đổi luật thuế TNCN không chỉ là một hành động kỹ thuật pháp lý mà còn là một quyết sách quan trọng, thể hiện sự quan tâm của nhà nước đến đời sống của người dân, đồng thời định hướng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

> Toàn văn văn bản.