TBCKVN - Cục thuế TPHCM vừa soạn thảo kế hoạch nắm bắt các thông tin hoạt động của doanh nghiệp và cá nhân mua bán trên Facebook nhằm quản lý thuế. Vấn đề này, các chuyên gia kinh tế cho rằng khó khả thi và cần phải có một lộ trình thích hợp, để tránh rơi vào tình cảnh “một tiền gà, ba tiền thóc”…

Nỗ lực chống thất thu thuế…

Theo kế hoạch đang soạn thảo, Cục thuế TPHCM sẽ phối hợp với Sở thông tin truyền thông; Sở công thương; các nhà mạng; ngân hàng; bưu điện… để nắm cụ thể hơn thông tin hoạt động của các doanh nghiệp (DN) và cá nhân. Dự kiến, trong tháng 4/2017 Cục thuế TPHCM sẽ tiến hành phân loại 3 nhóm đối tượng để triển khai thu thuế: Nhóm tài khoản do DN đã đăng ký mã số thuế và có thêm bán hàng qua mạng; nhóm các cá nhân kinh doanh thường xuyên, có doanh số bán hàng lớn; và nhóm “nghiệp dư”, doanh thu thấp.

Trên cơ sở các hoạt động chuyển giao hàng hóa, hợp đồng… của các nhóm đối tượng trên sẽ bộc lộ doanh thu, cơ quan chức năng sẽ yêu cầu cá nhân kê khai thuế đầy đủ hoạt động bán hàng trên mạng. Đây được xem là một nỗ lực của cơ quan chức năng nhằm chống thất thu thuế.

Trước đó, chiều 3/3/2017, ông Nguyễn Quý Trung – phó vụ trưởng vụ chính sách, tổng cục thuế cũng khẳng định việc thu thuế hoạt động kinh doanh thương mại điện tử (TMĐT) trên Facebook là có cơ sở. Cơ quan thuế sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan nghiên cứu thu thuế kinh doanh thương mại điện tử, trong đó có mạng kết nối xã hội Facebook.

Theo ông Vũ Quý Trung, vụ chính sách đã được giao nhiệm vụ nghiên cứu, quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên Facebook, mạng xã hội. Các cá nhân, tổ chức có thu nhập phát sinh qua hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội đến mức phải nộp thuế thì phải thực hiện nghĩa vụ. Theo quy định pháp luật về thuế, chính sách thuế thu nhập cá nhân thì thu thuế qua các website TMĐT như Facebook hoàn toàn có cơ sở, tuy nhiên, việc quản lý và thu thuế như thế nào còn phải nghiên cứu.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, xu hướng kinh doanh thương mại điện tử, kể cả trên mạng xã hội, ngày càng phát triển mạnh. Kinh doanh trên mạng, không chỉ là các doanh nghiệp hoạt động một cách chuyên nghiệp, có đăng ký kinh doanh mà cũng có sự tham gia của rất nhiều thành phần khác trong xã hội, bất cứ một người dân bình thường, công chức, viên chức… đều có thể vào mạng tìm kiếm những món đồ mình cần mua hoặc thanh lý những món đồ cũ cho người cần.

Trước mắt, nên khuyến khích...

Để kiếm thêm thu nhập trong thời gian rảnh rỗi, nhiều người thường sử dụng trang Facebook cá nhân của mình để trưng bày sản phẩm (cần bán, cần thanh lý) và kết nối với khách hàng. Vấn đề phải nộp thuế cho nhà nước, đang khiến dư luận bày tỏ sự băn khoăn, họ cho rằng chỉ nên áp dụng đối với tổ chức doanh nghiệp, còn đối với cá nhân, thì chưa phải lúc.

Từ góc nhìn thực tế, nhiều ý kiến từ các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng thu phí́́ kinh doanh Facebook là đúng luật, nhưng cần có lộ trình phù hợp, chứ triển khai ngay thì chưa phải lúc. Về nguyên lý, đã kinh doanh thì phải nộp thuế, tuy nhiên việc thu thuế kinh doanh trên Facebook chưa nên triển khai vì các lý do sau:

Trước hết, thuế VAT không nhiều, các sản phẩm thực phẩm tươi sống được miễn VAT; các sản phẩm công nghiệp thì người bán hàng khi mua đã chịu thuế rồi (tức nhà nước thu rồi), còn đồ handmade (các món quà tặng được làm thủ công) thì giai đoạn này nên khuyến kích sản xuất, chưa nên nghĩ tới thu VAT. Hơn nữa khi mua nguyên liệu để sản xuất thì người dân cũng đã có nộp VAT rồi.

Về thuế thu nhập cá nhân, đa số người bán hàng trên Facebook nếu thuộc diện công ty thì họ đã có khai báo thuế ở công ty. Còn trường hợp là người bán hàng cá nhân thì quy mô cũng không lớn, thu nhập ròng (lợi nhuận thuần) cũng không quá 10 triệu đến 20 triệu/tháng, nếu trừ đi khoản miễn trừ thì phần phải tính cũng không lớn.

Thực tế hoạt động kinh doanh trên Facebook đang giải quyết khá nhiều việc làm thương mại, dịch vụ, ngoài ra nó còn góp phần đẩy mạnh tiêu thụ nông sản chất lượng mà ít chiếm hạ tầng do vậy cần khuyến khích trong giai đoạn này. Mặt khác, cũng có ý kiến lo ngại trong điều kiện hiện tại, cơ quan chức năng có quyết tâm thu thuế bán hàng qua Facebook cũng không dễ thu được, có khi lại “thiệt hại” vì tốn thêm chi phí nhà nước cho bộ phận này.

Cần có lộ trình phù hợp

Trao đổi với phóng viên Báo PL&XH xung quanh vấn đề trên, ông Vũ Vinh Phú, chủ tịch hiệp hội siêu thị Hà Nội cho rằng, thu thuế đối với cá nhân mua bán hàng trên Facebook, hay mạng xã hội và TMĐT đều không dễ dàng. Bởi thực tế phải nói trắng ra là, hiện nay chúng ta chưa quản lý hiệu quả.

“Quan trọng nhất, là cần phải hình thành cho người mua hàng Việt Nam có thói quen lấy hóa đơn. Hiện nay thường chỉ có cơ quan tổ chức là lấy hóa đơn VAT để được hoàn thuế. Còn người tiêu dùng Việt Nam phần lớn không lấy hóa đơn, vì lấy hóa đơn cũng bị các doanh nghiệp “đòi thuế”. Trong khi đó, nếu có lấy cũng chẳng để làm gì, chẳng được quyền lợi gì mà lại mất thời gian, mất thêm chi phí. Theo pháp luật, cả người mua và người bán đều phải nộp thuế (thông qua hóa đơn VAT), nhưng phía doanh nghiệp không muốn xuất, và phía người dân không muốn lấy đều nhằm trốn thuế. Lẽ ra phải cho người tiêu dùng quyền lợi (có thể tích điểm giảm giá, hoặc bốc thăm trúng thưởng…) thì họ mới thấy ý nghĩa của việc lấy hóa đơn, từ đó sẽ yêu cầu doanh nghiệp phải xuất hóa đơn. Còn không có hóa đơn thì cơ quan chức năng không thể truy xuất được để thu thuế”, ông Vũ Vinh Phú nói.

Trong điều kiện của Việt Nam hiện tại, ông Vũ Vinh Phú cũng cho rằng, chưa thể làm đại trà, mà cần có lộ trình. Trước mắt xác định “tóm” vài doanh nghiệp TMĐT lớn để triển khai làm trước, sau đó mới nhân rộng ra. Có thể ra hạn cho họ trong một khoảng thời gian nhất định phải hoàn tất thủ tục đăng ký kê khai với nhà nước; phải xuất được hóa đơn cho người tiêu dùng; trang thiết bị phải đủ điều kiện mới được triển khai hoạt động. Cần có lộ trình phù hợp mới thành công, còn nếu triển khai vội vàng thì cũng khó phát huy tác dụng, thậm chí có khi rơi vào tình cảnh “một tiền gà, ba tiền thóc” chi phí bỏ ra còn lớn hơn cả tiền thuế thu được.

(Thời báo chứng khoán Việt Nam)