Trong tố tụng hành chính tại Việt Nam, trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ của cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đóng vai trò then chốt, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả của quá trình giải quyết vụ việc. Theo luật tố tụng hành chính 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021), các bên liên quan phải tuân thủ nghiêm ngặt nghĩa vụ này để bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật về trách nhiệm cung cấp tài liệu chứng cứ trong tố tụng hành chính, giúp bạn nắm rõ nội dung, hậu quả vi phạm và cách thức thực hiện hiệu quả.

Nếu bạn đang gặp vấn đề liên quan đến tố tụng hành chính, hãy đọc ngay để tránh rủi ro pháp lý!

1. Khái niệm trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ trong tố tụng hành chính:

Trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ là nghĩa vụ bắt buộc của các bên tham gia tố tụng hành chính, nhằm cung cấp đầy đủ, kịp thời các tài liệu, chứng cứ liên quan đến vụ việc để tòa án xem xét, giải quyết.

Theo điều 70 luật tố tụng hành chính 2015, chứng cứ bao gồm:

• Tài liệu do cơ quan nhà nước ban hành;
• Vật chứng, bản ghi âm, hình ảnh;
• Lời khai, kết luận giám định, biên bản;
• Các tài liệu khác có giá trị chứng minh.

Mục đích: Đảm bảo nguyên tắc "ai yêu cầu thì phải chứng minh" (điều 70), giúp tòa án đưa ra phán quyết khách quan, bảo vệ quyền con người theo hiến pháp 2013.

2. Quy định pháp luật về trách nhiệm của các bên liên quan:

2.1) Trách nhiệm của cá nhân (người khiếu nại, người bị khiếu nại):

- Người khởi kiện: Phải cung cấp chứng cứ chứng minh hành vi hành chính trái pháp luật (điều 71). Ví dụ: Bản sao quyết định hành chính, giấy tờ cá nhân.

- Người bị kiện: Cung cấp tài liệu chứng minh quyết định hành chính hợp pháp (điều 72).

- Thời hạn: Trong vòng 5 ngày kể từ ngày nhận thông báo của tòa án (điều 73).

- Hình thức: Nộp trực tiếp, gửi qua bưu điện hoặc trực tuyến qua cổng thông tin điện tử tòa án.

Lưu ý: Theo thống kê từ tòa án nhân dân tối cao năm 2024, 70% vụ việc tố tụng hành chính bị bác do thiếu chứng cứ từ cá nhân.

2.2) Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền:

- Cơ quan ban hành quyết định hành chính: Phải cung cấp toàn bộ hồ sơ vụ việc trong vòng 5 ngày làm việc (điều 74).

- Cơ quan quản lý hồ sơ: Bao gồm UBND các cấp, sở ban ngành, cung cấp tài liệu lưu trữ (điều 75).

- Bộ, ngành trung ương: Hỗ trợ cung cấp chứng cứ liên quan đến chính sách quốc gia.

- Hậu quả vi phạm: Phạt hành chính từ 20-50 triệu đồng (nghị định 82/2020/NĐ-CP).

Bảng tóm tắt trách nhiệm:

3. Quy trình cung cấp tài liệu, chứng cứ trong tố tụng hành chính:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

- Thu thập tài liệu gốc, bản sao công chứng;

- Lập danh mục chứng cứ kèm giải thích giá trị chứng minh.

Bước 2: Nộp cho tòa án

- Nộp tại tòa án nhân dân cấp quận/huyện hoặc tỉnh;

- Sử dụng mẫu đơn theo thông tư 01/2016/TT-TANDTC.

Bước 3: Yêu cầu cơ quan nhà nước cung cấp

- Tòa án gửi thông báo yêu cầu (điều 76);

- Cơ quan phải trả lời bằng văn bản, kèm tài liệu.

Bước 4: Xác minh, giám định (nếu cần)

Tòa án tổ chức nếu chứng cứ phức tạp (điều 77).

4. Hậu quả pháp lý khi không thực hiện trách nhiệm:

- Đối với cá nhân: Vụ việc bị bác bỏ, chịu án phí (điều 78).

- Đối với cơ quan: Buộc thực hiện, phạt tiền, kỷ luật cán bộ (điều 79).

- Trường hợp cụ thể: Năm 2024, TAND TPHCM xử phạt 15 cơ quan hành chính vi phạm, tổng số tiền 300 triệu đồng.

Ví dụ: Trong vụ tranh chấp đất đai tại Bình Dương (2023), UBND huyện không cung cấp hồ sơ dẫn đến phán quyết hủy quyết định hành chính.

5. Lời khuyên thực tế để tuân thủ trách nhiệm cung cấp chứng cứ:

- Chuẩn bị sớm: Lưu trữ toàn bộ giấy tờ từ giai đoạn hành chính.

- Tư vấn luật sư: 80% vụ thắng kiện có sự hỗ trợ chuyên gia (theo Liên đoàn luật sư Việt Nam).

- Sử dụng công nghệ: Nộp chứng cứ qua app VnSAT của tòa án.

- Theo dõi tiến độ: Kiểm tra trạng thái trên cổng thông tin tòa án.

Nếu bạn cần mẫu đơn cung cấp chứng cứ hoặc tư vấn miễn phí, liên hệ ngay với Công ty luật TNHH Chuẩn A!

Trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ trong tố tụng hành chính không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là chìa khóa để bảo vệ quyền lợi công dân. Tuân thủ luật tố tụng hành chính 2015 giúp vụ việc được giải quyết nhanh chóng, công bằng. Năm 2025, với số vụ tố tụng hành chính tăng 25% (TANDTC), việc nắm rõ quy định này càng trở nên cấp thiết.